Już starożytni mieszkańcy Dalekiego i Środkowego Wschodu zauważyli, że aromatyczne kąpiele i masaże doskonale wpływają na samopoczucie. Dzisiaj, gdy coraz chętniej zwracamy się ku naturze i garściami czerpiemy z jej dobroczynnych właściwości, warto zgłębić wiedzę o tym, czym jest aromaterapia, jak działa i jakie korzyści wynikają z jej stosowania.
Czym jest aromaterapia?
Aromaterapia uznawana jest za formę medycyny niekonwencjonalnej i opiera się na używaniu naturalnych olejków eterycznych.
Powietrze nasycone olejkami stymuluje zmysł węchu, który z kolei pobudza części mózgu odpowiedzialne za odczuwanie komfortu i przyjemności.
Podstawą wszystkich form zabiegów z wykorzystaniem aromaterapii jest założenie, że olejki wprowadzane do organizmu są wysokiej jakości, nieprzetworzone i w pełni naturalne. W skrócie oznacza to, że stosowany do aromaterapii produkt koniecznie musi mieć certyfikat i jakość potwierdzoną badaniami.
Terapia zapachem może być stosowana w różnych formach:
- masaż – polega na masowaniu całego ciała lub tylko niektórych jego części, w których odczuwane są dolegliwości. Masaż oddziałuje na skórę, a rozgrzane olejki są wdychane, przez co ich działanie jest zintensyfikowane;
- inhalacje – polegają na wdychaniu podgrzewanych olejków. Często przy inhalacjach stosuje się specjalne kominki aromaterapeutyczne, dyfuzory do olejków lub nawilżacze powietrza z funkcją aromaterapii;
- kąpiel – działanie aromaterapeutyczne polega na dodaniu do ciepłej wody kilku kropli olejku eterycznego, czasem razem z płynem do kąpieli lub innym kosmetykiem zmiękczającym wodę;
- bezpośrednio na skórę – w formie toników, mieszanek z innymi kosmetykami lub kompresów.
Olejki eteryczne
Olejki eteryczne to lotne mieszaniny organicznych związków chemicznych tj. estrów, aldehydów, eterów i ketonów, występujące w różnych częściach roślin. W zależności od gatunku flory olejki można pozyskiwać z kory, korzenia, kłączy, liści, kwiatów, owoców lub nasionach. Niektóre rośliny, np. pomarańcza, mają więcej niż jeden olejek eteryczny.
Najczęściej zawartość olejków eterycznych w roślinie waha się między 1% a 3%, co sprawia, że ich ekstrakcja jest procesem niezwykle kosztownym i wymagającym mnóstwa surowca. Szacuje się, że do otrzymania 1 kg olejku jaśminowego potrzeba nawet 10 mln kwiatów, do 1 kg olejku z drzewa różanego – około 5 tysięcy płatków. Naturalne olejki są produktem unikalnym, ponieważ na całym świecie występuje zaledwie około 2 tysięcy roślin, z których olejki da się pozyskiwać.
W przypadku aromaterapii najczęstszą metodą pozyskiwania olejków jest destylacja za pomocą pary wodnej, rzadziej np. w przypadku owoców cytrusowych, tłoczenie na zimno.
Olejki eteryczne nie rozpuszczają się w wodzie, tylko w tłuszczach i alkoholach. Ich właściwości są bardzo zróżnicowane, a skuteczność stosowania w aromaterapii wynika także z tego, że mogą wnikać bezpośrednio przez skórę, przenikają przez błony śluzowe i są absorbowane przez mieszki włosowe.
Olejki eteryczne w zależności od rośliny, z której zostały wyekstrahowane, mają różne zakresy działania:
- poprawiają nastrój i samopoczucie psychiczne, uspokajają, tonizują, działają przeciwdepresyjnie, np. olejek: lawendowy, eukaliptusowy, geraniowy, goździkowy, sandałowy, melisowy, grejpfrutowy, z drzewa różanego;
- działają przeciwzapalnie, przeciwtrądzikowo, przeciwobrzękowo, np. olejek: tatarakowy, pomarańczowy, cedrowy, geraniowy, cynamonowy;
- działają przeciwbólowo. Łagodzą bóle miesiączkowe, bóle głowy, zatok i reumatyczne, np. olejek: tymiankowy, szałwiowy, rozmarynowy, różany, sosnowy;
- działają przeciwwirusowo i przeciwbakteryjnie, przeciwgrzybicznie, wzmagają odporność i łagodzą objawy przeziębienia, np. olejek: tymiankowy, jodłowy, oregano, lawendowy, eukaliptusowy, cytrynowy;
- działają owadobójczo, np. olejek: sosnowy, miętowy, lawendowy, goździkowy;
- zwiększają libido, np. olejek: szałwiowy, kminkowy, anyżowy.
Aromaterapia – czy dobra dla wszystkich?
Choć aromaterapia przy stosowaniu naturalnych olejków wysokiej jakości uważana jest za metodę bezpieczną, warto stosować ją z należytą ostrożnością. Takie wskazanie dotyczy szczególnie kobiet w ciąży, które przed przyjęciem aromaterapii powinny się skonsultować ze swoim lekarzem prowadzącym. Ponadto aromaterapia nie jest wskazana dla osób mających epilepsję, astmę i posiadających skłonności do alergii skórnych, a przy stosowaniu wysoko skoncentrowanych roztworów z olejkami osoby szczególnie wrażliwe mogą miewać zaburzenia snu, a nawet drgawki.
Korzystając z zabiegów aromaterapii trzeba też pamiętać o tym, że w przypadku stosowania olejków cytrusowych na krócej niż 12 godzin przed wyeksponowaniem skóry na działanie promieni UV mogą pojawić się reakcje fototoksyczne.
Niemniej jednak te ostrzeżenia i ograniczenia działania dotyczą niewielkiej części społeczeństwa, a korzyści płynące z aromaterapii są tak rozległe, że każdy powinien wziąć ją pod uwagę w jakimś momencie swojego życia.